Æger Harmens Bouma

Æger Harmens Bouma

Æger Bouma 19 jaren broodventer en colporteur van Het Morgenrood geboren en wonende te Franeker heeft terecht gestaan ter zake dat hij in het socialistisch weekblad “Het Morgenrood” van 28 Januari jl. een ingezonden stuk heeft doen plaatsen waarin hjj van den inspecteur van politie G. J. Van Bijlevelt en den brigadier en rijksveldwachter H. C. Flierman te Franeker spreekt als van politieschurken. Beklaagde erkent dit maar beweert niet dat het waar is, ’t is een droom en hij meende, dat men een droom wel voorstellen mocht; hij heeft niet het doel gehad om te beleedigen.
De subst. – off. Van justitie, mr H. Th. Westenberg daarentegen meent, dat er geen twijfel over is of de bedoeling was wel degelijk om te beleedigen. Hij behoeft het ingezonden stuk niet geheel te ontleden het komt hierop neer dat beklaagde daarin schreef: ik heb gedroomd van politieschurken, ik heb gedroomd van Bijlevelt en Flierman, wat ik droomde wil ik u eens vertellen, het is om de arbeiders te kennen te geven dat ze niet beter kunnen doen dan den burgemeester en de politie dood te slaan.
Uit den samenhang van het een en ander is het duidelijk, dat beklaagde het opzet had om te beleedigen. Hij zegt te meenen, dat hij een droom als deze openbaar mocht maken: maar dan, meent mr H. Th. Westenberg, is een van de twee het geval; of beklaagde weet wel beter of hij is dommer dan een gewoon menschenkind en draagt de sporen van idiotisme en dat weerspreekt zijn geheele houding. Spreker heeft er niet op te wijzen, dat men niet alles openbaar mag maken wat men denkt of droomt. Als iemand in een ingezonden stuk in een courant schreef: “ik heb gedroomd dat Æger Bouma een dief is” dan zou hij vreemd opzien, en ’t was hem niet euvel te duiden als hij dit kwalijk opnam. Als hij iets openbaar maakt, dan moet hij zich eerst afvragen, of het ook beleedigend is. Men mag zijn medemensen niet in het publiek uitmaken voor een schurk, allerminst een ambtenaar.
De subst. – off. Van justitie, mr H. Th. Westenberg vordert dat beklaagde wegens beleediging zal veroordeeld worden tot 2 maanden gevangenisstraf.
Beklaagde Æger Bouma draagt eene uitvoerige geschreven verdediging voor. Het heeft een punt van ernstige overweging bij hem uitgemaakt of hij zich wel zou verdedigen want een socialist die aangeklaagd wordt is te voren reeds veroordeeld. Zijne hoop dat hij bij eene klassenjustitie het gevoel voor recht zou ontwaken kan dan ook niet groot wezen. De heeren mogen sidderen als de tijd daar is dat het volk hen zal roepen voor zijne rechtbank. Hij erkent hen niet als zijne rechters. Veroordeelen zij hem, het volk zal hem vrijspreken, daarop is hij trotsch en even vroolijk als hunne dochters de balzaal betreden zal hij in den
kerker gaan , wetende dat hij daar komt als martelaar voor de rechten van ’t volk. Hij erkent hunne bevoegdheid niet alleen hunne macht en vraagt wie hen heeft aangesteld. Eene regeering die zetelt zonder rechtsgrond omdat zij niet door het volk is gekozen.

Æger Bouma, geboren op 17 juni 1873 te Franeker werd na zijn veroordeling Æger “de dromer” genoemd en ondertekende na zijn vrijlating alles met C13, het nummer van zijn cel in Sneek. Ook in de advertenties van hem stond vaak ‘ik droomde dat ….’
Waarop de concurentie in een advertentie antwoorde met ‘aan dromen heb je niets, koop bij mij de werkelijkheid’. Ten tijde van de rechtzaak was Æger geen broodventer maar smidsknecht bij Gerrit Jan Faber de kachelbouwer aan de Academiestraat. Maar Æger vond dat werk maar niks en besloot om de handel in te gaan. Hij werd na zijn vrijlating venter in brood, koffie en thee en grutterswaren. Hij trok in bij zijn broer Gerlof die een schoenmakerij had aan de Academiestraat en later aan de schilcampen 1. Toen Gerlof in 1894 naar Amsterdam vertrok bleef hij inwonen bij Age Prosee tot zijn huwelijk in 1897 met Klaaske de Jong, St. Jacob 22 februari 1872. Het gezin kwam te wonen op Nieuwe Hof 2. De zaken gingen steeds beter en op 10 januari 1899 kocht hij Æger de winkel van Johannes Lubach, evenals Æger, atheist, voor fl. 610,-. Het geld leende hij van de Nederlansche Hypotheekbank te Veendam. Het gezin verhuisde van het Nieuwe Hof naar Dijkstraat 53. En daar begon voor hem de victorie. Het gezin telde twee kinderen, Dirkje en Eduard die in 1925 de zaak overnam.
Æger liet in 1911 het pand Dijkstraat slopen en pleegde nieuwbouw van winkel met pakhuis en woning boven. Dat de zaken goed gingen blijkt uit het feit dat hij tussen 1906 en 1915 ruim 5000,- gulden leende aan plaatsgenoten. Probleem was wel dat niet iedereen op tijd de lening afloste waardoor Æger in 1920 genoodzaakt was om toch weer een hypotheek af te sluiten. Op 22 september1920 kocht hij een pakhuis op Godsacker 16 en vestigde hij daar de groothandel in koffie en thee maar liet het pand eerst verbouwen naar de modernste inzichten. Op 31 juli 1923 werd het de De N.V. Electrische koffiebranderij & theehandel vh Fa. Æger Bouma opgericht door Æger en zoon Eduard.
Toen de hele zaak overging naar zijn zoon liet hij in 1925 achter de koffiebranderij een fraai woonhuis bouwen aan de turfkade
Daar heeft hij gewoond tot zijn overlijden op 21 mei 1938.
Eduard liet in 1926 aan de zuiderkade op het achtererf van de winkel een nieuw woonhuis bouwen en trouwde op 19-4-1926 met Hiltje Faber. Hun enigste zoon Æger, 12 maart 1927, was een van de eersten in Nederland die van de winkel een Help Zelf maakte. In 1946 werd de ingang van de winkel en de voorgevel verbouwd en werd het magazijn in de bovenverdieping verbouwd tot woning en in 1954 nogmaals een totale verandering door het in bedrijf nemen van de Help Zelf.