Eise Eisinga­straat 3

A-08-02-00376

HARKE – PLANEET – TERPSTRA HAD ZIJN EIGEN VOLKSDANS!

Dat wisten wij Franekers natuurlijk al lang, maar vijf jaar geleden kozen ook duizenden andere Friezen: Het Planetarium is het allermooiste wat Fryslân te bieden heeft. Toch, niet altijd waren de Franekers trots op het Planetarium. Het is onder anderen – en misschien wel vooral – aan Harke Terpstra te danken dat wij nu nog Eise Eisinga’s schitterende schepping kunnen bewonderen.

Harke Terpstra viel voor de sterren toen op school het heelal werd behandeld. Hij haalde het boek “Het Sterrenland” van Robert S. Ball uit de bibliotheek en begon zijn zelfstudie. Samen met een andere Franeker, Sietse Kuiper, maakte hij van brillenglazen en een loep een kijkertje waarmee ze de hemel aftuurden. Kuiper nam hem mee naar het Planetarium. Vanaf 14 juli 1941 pachtte Harke Terpstra – 19 jaar nog maar! – het Planetarium van de gemeente Franeker voor honderd gulden per jaar.

Na de oorlog repareerde hij het door een bominslag beschadigde radarwerk van het Planetarium. In 1970 restaureerde hij zelfs eigenhandig het uiterst ingewikkelde uurwerk. Terpstra was getrouwd met het Planetarium. Alles deed hij zelf, zes dagen in de week. Veel dingen betaalde hij uit eigen zak, als de gemeente Franeker iets niet wilde betalen. Veertig jaar lang zette Harke Terpstra zich in voor het Planetarium. Met hart en ziel. Hij had meer hart voor het Planetarium dan de gemeente Franeker zelf. De gemeente, zeggen sommigen, heeft hem nooit echt goed op waarde geschat.

Anderen deden dat wel. Hij ontving meerdere erepenningen en oorkondes. En hij werd Ridder in de orde van Oranje Nassau.

Franekers noemden hem Harke Planeet. Vast niet kwaad bedoeld, maar Harke was niet blij met die bijnaam.

Een paar jaar geleden schreef Ate de Jong voor “Van Wad tot Stad” een serie artikelen over Harke Terpstra. In zijn speurtocht hoorde hij dat er zelfs een volksdans naar Harke Terpstra was genoemd: Harke Planeet. De volksdansers van Deinum, Boksum, Blessum en Ritsumasyl dansten ter ere van Harke. De Jong kreeg dat verhaal toen niet rond. Maar inmiddels wel.

De Volksdansvereniging NVS heeft in 2011 een cd uitgegeven (Dutch crossing / Wild thyme) met daarop de muziek (u luistert er nu naar). Het is muziek in de Engelse contra-dans stijl, zoals je die ook wel hoort in Engelse kostuumfilms. In het boekje bij de cd staat de dans “Harke Planeet,” van Cor Hogendijk. Voor ons geheimtaal, maar voor volksdansers vast niet:

HARKE PLANEET van Cor Hogendijk, Vleuten, maart 1984

Opstelling Baggermolenrijen. De paren schuiven tegen de klok in op.

A1 1 – 4 Halve vrouwenketting met paar aan de overkant.
5 – 8 Molen L, 1 x rond.
A2 1 – 4 Kring L, 1 x rond.
5 – 8 In de zijlijn contra’s rug aan rug. Bij het achterwaarts teruggaan contra L-hand geven als start voor
B1 1 – 2 Contra’s met L-hand passeren. De volgende in de rij R-hand passeren (staat voor de dansers aan de einden van de rij aan de overkant en is de partner).
3 – 4 De daaropvolgende L-arm in haken, 1 x rond.
5 – 8 Halve vrouwenketting met “paar” aan de overkant.
B2 1 – 4 Rug aan rug met nieuwe contra’s aan de overkant.
5 – 8 Paren swing.

Mensen rondom De Mouterij willen Harke Terpstra de eer geven die hem toekomt. Een van de zalen in de Mouterij krijgt de naam Harke Terpstra Kamer. “En wie weet, na de corona, wordt daar de volksdans voor Harke Terpstra nog eens opgevoerd,” zegt Peter Wever van de Mouterij.

(Bron: Ate de Jong)