Herman Duizend

Herman Duizend

Hij verblijft daar meer dan een jaar, tot november 1940. Dan keert hij terug naar zijn ouderlijk huis. De reden van vertrek is waarschijnlijk zijn relatie met Duifje Engelschman, eveneens afkomstig uit Amsterdam. Dochter van Levie Engelschman, kantoorbediende, en Rachel Finsi. Duifje woont van juli 1940 tot januari 1941 in Franeker. Herman en Duifje hebben hier dus enkele maanden samen gewoond. In 1941 pakt Herman zijn pioniersbestaan weer op en gaat in maart 1941 naar De Kleine Haar in Gorssel. In april moeten de bewoners daar vertrekken naar kibboets Laag-Keppel. Herman en Duifje trouwen op 14 augustus 1942 in Hummelo-Keppel. Hij word daar aangeduid als “landbouwer”, en zijn vader als Diamandbewerker.( getuige was o.a Elkan Bobbe (10-03-1916 – Sobibor, 09-07-1943) hij werkte als landarbeider bij Oosterink, op de boerderij Holsen in Hummelo, en was getrouwd met Lea Frank, die ook in Franeker korte tijd de opleiding had gedaan.) Maar in september worden Duifje en haar ouders gearresteerd en vanuit Westerbork meteen op transport naar het oosten gesteld. In grote onzekerheid over het lot van zijn vrouw en schoonouders wordt Herman op 15 maart 1943 in Amsterdam gearresteerd en gevangengezet in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 2 april wordt hij naar Kamp Vught overgebracht en begin mei 1943 is hij in Westerbork, waar vandaan hij vrijwel meteen als ‘Häftling’ (gevangene) op transport naar Sobibor wordt gezet (11 mei 1943). Hij komt er terecht in Dohoruzca, een satellietkamp van Sobibor. Het is een werkkamp waar turf wordt gestoken. Herman wordt een van de slachtoffers van ‘Aktion Erntefest’ Operatie oogstfeest) op 3-4 november 1943. Het was de codenaam van een massamoordopdracht van de nazi’s waarbij meer dan 43.000 joodse mannen, vrouwen en kinderen door SS’ers en politiefunctionarissen werden vermoord. Zijn overlijdensdatum is in de archieven op de laatste dag van de maand genoteerd. Zijn vader overlijdt in kamp Sachsenhausen, zijn moeder in Bergen-Belsen. Duifje wordt op 21 september 1942 vermoord in Auschwitz. Hermans broers en zus overleven de oorlog.

Herman Duizend is hier rond de 2 jaar. Hij zal op 30-11-1943 in concentratiekamp Dorohucza zal worden vermoord.

“Het gezin van Herman Duizend gefotografeerd in Scheveningen. Links is Hartog Duizend, (roepnaam: Harry), geboren 17 juli 1910. Overleden 12 februari 1983. Rechts is De tweede broer Joop, die in 1935 op alija is gegaan naar Palestina. Het meisje is Jochebeth (Bep) die tijdens WOII was ondergedoken. In de kinderwagen is Herman Duizend die op 30-11-1943 in concentratiekamp Dorohucza zal worden vermoord.”

Herman Duizend (Nummer 3 derde van links vooraan) tijdens zijn schooltijd op de Joodse HBS aan de herengracht 501 in 1937. (Collectie Joods Museum F004331)

“Harry werkte vóór WOII als administrateur. Hij is op 2 augustus 1939 getrouwd met Charlotte Davidson. Vanaf hun huwelijk hebben zij gewoond in Amsterdam-Watergraafsmeer. In december 1943 zijn ze beiden door de bezetters opgepakt en getransporteerd naar kamp Westerbork. Vanuit Westerbork zijn ze beiden op transport gezet naar concentratiekamp Bergen-Belsen. Vlak voor de bevrijding van Bergen-Belsen zijn ze samen met 2400 andere gevangenen op 10 april 1945 op het laatste treintransport gezet met bestemming concentratiekamp Theresienstadt. Het beruchte “Verloren transport”. Deze trein is, met veelal doodzieke en zwakke gevangenen na veel omzwervingen uiteindelijk op 23 april 1945 gestrand in Tröbitz. Hier zijn de gevangenen bevrijd door het Russische leger. Bij aankomst in Tröbitz was Charlotte ernstig ziek. Op 3 mei 1945 is zij alsnog in Tröbitz overleden. Meer dan 550 mensen lieten het leven tijdens en vlak na dit erbarmelijke transport. Harry werd door de Amerikanen gerepatrieerd naar Nederland. Hij werd voor herstel opgenomen in de CIZ (Centraal Israëlitisch Ziekenhuis) in Amsterdam.Na herstel heeft als telefonist in dit ziekenhuis gewerkt. Daar ontmoette hij de verpleegster Betty Rozette Meijer (roepnaam: Betty). Op 18 september 1946 zijn Harry en Betty vanuit de CIZ in het huwelijk getreden. Dit huwelijk heeft 4 kinderen voortgebracht Jaap, Herman, Lotty en Robert. Harry en Betty hebben hun kinderen liefdevol grootgebracht, maar het opgedane leed tijdens WOII was vrijwel altijd aanwezig. Na WOII heeft Harry de kost verdiend als boekhouder/administrateur. Hij had na WOII een zwakke gezondheid. Het oorlogsleed
veroorzaakte bij hem veel psychische problemen. Hij is op 72-jarige leeftijd overleden.
Jaap Duizend 6-11-202
”